उद्वेग (udvega)

This section shows the AI summary for the selected word, generated by referencing all available dictionaries. This feature is available only for logged-in users.

Warning!

This feature is only for logged in users. Please login to have full access to Kosha.

शब्दसागरः

English

 उद्वेग mfn.
   (-गः-गा-गं)
	 1. One going swiftly,  a runner,  a courier,  &c.
2. Steady,  composed,  tranquil.
	 m.
  (-गः)
	 1. Regret.
	 2. Fear.
	 3. An-
xiety,  agitation. 
	 4. Distress occasioned by separation from a
beloved object.
	 5. Admiration,  astonishment.
	 6. Ascending, 
mounting,  going up or upwards.
	 7. An ascetic whose arms,  by
long habit,  continue always raised above his head.
	 n.
  (-गं) The fruit
of the Areca catechu,  the betel nut.
 E.
  उत् up,  विज् to fear,  to
shake,  &c. घञ् aff.
  

Capeller Eng

English

 उद्वेग m.
  trembling,  waving,  agitation,  uneasiness, 
disgust. 

Yates

English

 उद्वे_ग (गः-गं) 1.
n.
  The fruit of the
betel-nut.
m.
  Regret,  fear,  asto-
nishment.
a. Going swiftly.

Help us improve! Let us know about any improvements, bugs, or suggestions you have. Thanks.Click here for Feedback Form

Spoken Sanskrit

English

 
   उद्वेग   udvega   m.
   fuss   
   उद्वेग  udvega  adj.
   courier   
   उद्वेग  udvega  adj.
   an ascetic whose arms by long habit continue always raised above the head  
   उद्वेग  udvega  adj.
   steady   
   उद्वेग  udvega  adj.
   going swiftly  
   उद्वेग  udvega  adj.
   composed   
   उद्वेग  udvega  adj.
   an express messenger  
   उद्वेग  udvega  adj.
   ascending or mounting   
   उद्वेग  udvega  adj.
   tranquil  
   उद्वेग  udvega  adj.
   a runner   
   उद्वेग  udvega  adj.
   going up or upwards  
   उद्वेग  udvega  m.
   admiration   
   उद्वेग  udvega  m.
   anxiety  
   उद्वेग  udvega  m.
   trembling   
   उद्वेग  udvega  m.
   astonishment  
   उद्वेग  udvega  m.
   distress   
   उद्वेग  udvega  m.
   regret  
   उद्वेग  udvega  m.
   agitation   
   उद्वेग  udvega  m.
   fear  
   उद्वेग  udvega  m.
   shaking   
   उद्वेग  udvega  m.
   being offended  
   उद्वेग  udvega  m.
   stress   
   उद्वेग  udvega  m.
   waving  
   उद्वेग  udvega  n.
   fruit of the Areca nut  [ Areca catechu - Bot. ]   
   उद्वेग  udvega  n.
   Areca nut  [ Areca catechu - Bot. ]  
   उद्वेग  udvega  n.
   absence of passion or emotion     
            

Wilson

English

 उद्वेग
mfn.
   (-गः-गा-गं)
1 One going swiftly,  a runner,  a courier,  &c.
2 Steady,  composed,  tranquil.
m.
  (-गः)
1 Regret.
2 Fear.
3 Anxiety,  agitation. 
4 Distress occasioned by separation from a beloved object.
5 Admiration,  astonishment.
6 Ascending,  mounting,  going up or upwards.
7 An ascetic whose arms,  by long habit,  continue always raised above his head.
n.
  (-गं) The fruit of the Areca Catechu,  the betel nut.
E.
  उत् up,  विज to fear,  to shake,  &c. घञ् aff.
  

Apte

English

उद्वेग [udvēga],  a.
  [उद्गतो वेगो$स्मात्]

Going swiftly (as an express messenger),  courier.

Steady,  calm,  tranquil.

Ascending,  mounting.

One whose arms by long practice continue always raised above the head (as an ascetic).

गः Trembling,  shaking,  waving.

Agitation,  excitement
 हर्षामर्षभयोद्वेगैर्मुक्तो यः स च मे प्रियः Bg.*
  12.15.

Alarm,  fear
 शान्तोद्वेगस्तिमितनयनं दृष्टभक्तिर्भवान्या Me.*
  38
 सहसोद्वेगमियं व्रजेदिति R.*
  8.7.

Anxiety,  regret,  sorrow,  distress (caused by separation from one's favourite object). निवसन्त्यत्र राजेन्द्र गतोद्वेगा निरुत्सुकाः Mb.
 *  3.173.14.

Admiration,  astonishment. -गम् A betelnut (fruit.). Comp.
   -कर,  -कारक,  -कारिन् a.
  Causing anxiety,  agitation or distress
 Pt.

उद्वेग [udvēga],  See under उद्विज्.

Apte 1890

English

 उद्वेग a. [उद्गतो वेगोऽस्मात्] 1 Going swiftly (as an express messenger),  courier. 
2 Steady,  calm,  tranquil. 
3 Ascending,  mounting. 
4 One whose arms by long practice continue always raised above the head (as an ascetic). 
गः 1 Trembling,  shaking,  waving. 
2 Agitation,  excitement
 Bg. 12. 15. 
3 Alarm,  fear
 शांतोद्वेगस्तिमितनयनं दृष्टभक्तिर्भवान्या Me. 36
 सहसोद्वेगमियं व्रजेदिति R. 8. 7. 
4 Anxiety,  regret,  sorrow,  distress (caused by separation from one's favourite object.). 
5 Admiration,  astonishment. 
गं A betelnut (fruit.). 

 उद्वेग See under उद्विज्. 

Monier Williams Cologne

English

 उद्-वेग a mfn.
   going swiftly

 an express messenger,  a runner,  courier,  &c.
  ,  L.
 

 steady,  composed,  tranquil,  L.
 

 ascending mounting,  going up or upwards,  L.
 

 an ascetic whose arms by long habit continue always raised above the head,  L.
 

 absence of passion or emotion,  L.
 

 उद्-वेग m.
  trembling,  waving,  shaking

 agitation,  anxiety

 regret,  fear,  distress (occasioned by separation from a beloved object),  MBh.
  
 Ragh.
 
 Pañcat.
  &c.

 the being offended,  Kāvyād.

 admiration,  astonishment,  L.
 

 (उद्वेगं√ कृ,  to disturb
 to be disturbed in mind,  R.
 
 Sāh.
 
 Pañcat.
  &c.
  )

 उद्-वेग n.
  the fruit of the Areca Faufel

 the Areca nut (called betel nut because eaten with the betel leaf),  L.
 

 उद्-वेग b उद्-वेजक,  &c.
   See cols. 1 & 2.

Monier Williams 1872

English

 उद्-वेग,  अस्,  आ,  अम्,  going swiftly,  an express
messenger,  a runner,  a courier,  &c.
 steady,  com-
posed,  tranquil
 ascending,  mounting,  going up or
upwards
 an ascetic whose arms by long habit con-
tinue always raised above the head
 (अस्),  m. trem-
bling,  waving,  shaking
 agitation,  anxiety
 regret, 
fear,  distress occasioned by separation from a beloved
object
 admiration,  astonishment
 उद्वेगं कृ,  to
disturb,  to be disturbed in mind
 (अम्),  n. the fruit
of the Areca Faufel
 the Areca nut,  called betel nut
because eaten with the betel leaf.

 उद्वेग उद्-वेग। See under उद्-विज्,  p. 158.

Macdonell

English

 उद्वेग ud-vega,  m.
  tremor,  heaving,  surging
 🞄uneasiness,  agitation
 objection
 -kara,  a.
  🞄(ī) causing uneasiness,  distressing,  agitating,  🞄alarming
 -kāraka,  -kārin,  a.
  id.
 -kṛt,  a.
  🞄causing aversion. 

Benfey

English

 उद्वेग उद्वेग,  i. e. उद्-विज् + अ,  m.
 
 1.
Going upwards,  MBh. 1,  1214 (fluctua-
tion).
 2. Violent motion,  Daśak. 189, 
6.
 3. Uneasiness,  distress,  Rām.  6,  99, 
28.
 -- Comp.
 
अन्-,  m.
  absence of uneasi-
ness,  Rām.  3,  14,  20.
निस्-,  adj.
  fear-
less,  MBh. 3,  7537.
स-, 
 I. adj.
  fearful, 
Pañc. 29,  15.
 II. -गम्,  adv. eagerly, 
Pañc. 157,  4.

Apte Hindi

Hindi

उद्वेगः
पुं*
  - उद्+विज्+घञ्
"कांपना,  हिलना,  लहराना"

उद्वेगः
पुं*
  - उद्+विज्+घञ्
"क्षोभ,  उत्तेजना"

उद्वेगः
पुं*
  - उद्+विज्+घञ्
"आतंक,  भय"

उद्वेगः
पुं*
  - उद्+विज्+घञ्
"चिन्ता,  खेद,  शोक"

उद्वेगः
पुं*
  - उद्+विज्+घञ्
"विस्मय,  आश्चर्य"

उद्वेगम्
नपुं*
   - उद्+विज्+घञ्
सुपारी

उद्वेगः
पुं*
  - उद्+विज्+घञ्
सुपारी

Shabdartha Kaustubha

Kannada

उद्वेग
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಭಯ /ಹೆದರಿಕೆ
प्रयोगाः - > "शान्तोद्वेगस्तिमितनयनं दृष्टभक्तिर्भवान्या"
उल्लेखाः - > मेघ० १-३६
उद्वेग
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಕಳವಳ /ಗಾಬರಿ
प्रयोगाः - > "यस्मान्नोद्विजते लोको लोकान्नोद्विजते च यः । हर्षामर्षभयोद्वेगैर्मुक्तो यः स च मे प्रियः"
उल्लेखाः - > गीता० १२-१५
उद्वेग
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಚಿಂತೆ /ಇಷ್ಟ ಜನರ ವಿರಹದಿಂದುಂಟಾದ ದುಃಖ
निष्पत्तिः - > उद् + ओ विजी (भयचलनयोः) - "घञ्" (३-३-१८)
प्रयोगाः - > "मनोभिः सोद्वेगैः प्रणयविहतिध्वस्तरुचयः"
उल्लेखाः - > किरा० १०-६३
उद्वेग
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಕಷ್ಟ /ಕ್ಲೇಶ
प्रयोगाः - > "यो जिह्वाग्रं बाधते उद्वेगं जनयति शिरो गृह्णीते नासिकाञ्च स्रावयति स कटुकः ॥"
उल्लेखाः - > सुश्रुत०
उद्वेग
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಕಂಪನ /ನಡುಕ
उद्वेग
पदविभागः - > नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಅಡಕೆಕಾಯಿ
निष्पत्तिः - > कर० "घञ्" (३-३-१२१)
व्युत्पत्तिः - > उद्विजन्तेऽनेन
प्रयोगाः - > "उद्वेगरागादिमृजावदाताः"
उल्लेखाः - > नैष० ७-४६
उद्वेग
पदविभागः - > विशेष्यनिघ्नम्
कन्नडार्थः - > ವೇಗವಾದ /ಜಾಗ್ರತೆಯಾಗಿ ನಡೆತುವ
व्युत्पत्तिः - > उत्कृष्टो वेगो यस्य
उद्वेग
पदविभागः - > विशेष्यनिघ्नम्
कन्नडार्थः - > ನಿಶ್ಚಲವಾದ /ಸ್ಥಿರವಾದ
व्युत्पत्तिः - > उद्गतो वेगो यस्मात्

L R Vaidya

English

 udvega {% (I) m. %} 1. Trembling,  shaking
agitation,  excitement,  anxiety,  Bg.xii.15
regret,  sorrow
fear,  शांतोद्वेगस्तिमितनयनं दृष्टभक्तिर्भवान्या Megh.i.36
astonishment.

 udvega {% (II) n. %} A betel-nut (fruit).

Bopp

Latin

 उद्वेग m. (r. विज् praef. उत् s. अ) tremor,  timor,  moeror.
BH. 17. 15. A. 10. 14.

Schmidt Nachtrage zum Sanskrit Worterbuch

German

 उद्वेग ,  die Bedeutung "die Arme in die Höhe haltend" ist zu streichen. [Z.]

Sanskrit Tibetan

Tibetan

kun tu skyo ba
१) आक्षेप ३) उद्वेग ३) प्रहसन ४) संवेग ५) संकोप

skyo
१) आहा २) उद्विग्न ३) उद्वेग ४) खिद्यते ५) खिन्न ६) खेद ७) खेदित ८) शोक ९) संवेग १०) हा ११) हाहा

skyo ba
१) आहा २) उद्विग्न ३) उद्वेग ४) उद्वेगमानस ५) खिन्न ६) खेद ७) निर्विद् ८) निर्वेद ९) शोल १०) संवेग ११) हाहा

skyong byed
१) अवति २) उद्वेग (?) ३) क्षोभ ४) त्रपरः (?) ५) नाक ६) पालक ७) बिदधुननं (?) ८) रंहस ९) सृतन्द (?)

अभिधानचिन्तामणिः

Sanskrit

--source--
 
पूगे क्रमुकगूवाकौ तस्योद्वेगं पुनः फलम् ॥ ११५४ ॥
-wordlist-
 
पूग (पुं),  क्रमुक (पुं),  गूवाक (पुं),  उद्वेग (क्ली)

शब्दकल्पद्रुमः

Sanskrit

 उद्वेगं,  क्ली,
   (उद्विज्यतेऽनेन इति । उत् + विज् +घञ् ।) गुवाकफलम् । इत्यमरः ॥

 उद्वेगः,  पुं,
   (उत् + विज् + भावे घञ् ।) उद्वेजनम् ।तत्पर्य्यायः । उद्भ्रमः २ । इत्यमरः ॥
 चमत्कारः ।इति भरतः ॥
 विरहजन्यदुःखम् । इति रसमञ्जरी ॥
भयं । इति हेमचन्द्रः । उद्वाहुलकम् । उद्गमनम् ।इति मेदिनी ॥
(“नृत्यारम्भे हर पशुपतेरार्द्रनागाजिनेच्छाम् ।शान्तोद्वेगस्तिमितनयनं दृष्टभक्तिर्भवान्या” ॥
इति मेघटूते पूर्व्वमेधे ३७ श्लोकः ॥
“सदयं बुभुजे महाभुजःसहसोद्वेगमियं व्रजेदिति” ।रघुः ८ । ७ ।“संक्षोभेष्वप्यनुद्वेगो माधुर्य्यं परिकीर्त्तितम्” ।इति साहित्यदर्पणे ॥
 ३ य परिच्छेदः ॥
)

 उद्वेगः,  त्रि,  (उद्गतो वेगो यस्मात् ।) स्तिमितः ।शीघ्रगामी । ऊर्द्ध्वबाहुः । इति हेमचन्द्रः ॥

वाचस्पत्यम्

Sanskrit

 उद्वेग पु०
  उद् + विज--घञ् । १ व्याकुलचित्ततायाम् २ विरह-जन्ये दुःखोद्गमे,  “मनोभिः सोद्वेगैः प्रणयविहतिध्व-स्तरुचयः” किरा० । “सहसोद्वेगमियं व्रजेदिति” रघुः ।“शान्तोद्वेगस्तिमितनयनं दृष्टभक्तिर्भवान्याः” मेघ० । “योजि-ह्वाग्रं बाधते उद्वेगं जनयति शिरोगृह्णीते नासिकाञ्चस्रावयति स कटुकः” सुश्रु० । “सङ्क्षोभेष्वप्यनुद्वेगो माधुर्य्यंपरिकीर्त्तितम्” सा० द० । ३ भये च । ४ गुवाकफले न०
  । उद्गतो-वेगोऽस्मात् । ५ निश्चले,  ६ स्तिमिते ७ शीघ्रगामिनि च त्रि०
  ।

Capeller

German

 उद्वेग m.
  das Zittern,  Unruhe,  Aufregung, 
Anstoß (offensio).
°कर,  (f.  ई) u.
°कारिन् beunruhigend,  aufregend.

Burnouf

French

 उद्वेग उद्वेग m.
  (विज्) ascension. 
		 Agitation, 
ébranlement.
		 Tremblement,  terreur,  effroi.
		 Coureur,  courrier.
Ascète qui tient continuellement ses bras levés au-dessus de sa
tête.
		 La noix de bétel,  fruit de l'areca catechu.

Stchoupak

French

 उद्-वेग-
 tremblement 
 agitation (de l'âme),  détresse 
 -अं कृ-
troubler 
 être troublé 
 -इन्- a. qui donne de l'inquiétude.
°कर- °कार- °कारिन्- a. qui cause de l'anxiété.
°वाहिन्- a. qui inquiète.

No entries for this word is found.

What is this? (Hidden Dictionary)

To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.

How to hide/unhide dictionary?

Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.