| YouTube Channel

पुनर्नवा (punarnavA)

 
Spoken Sanskrit English
पुनर्नवा punarnavA
f.
 hog-weed
विटाटिका viTATikA
f.
 kind of small hog-weed
Monier Williams Cologne English
पु॑नर्—नवा (आ),
f.
 hog-weed, Boerhavia Procumbens,
Suśr.
Apte Hindi Hindi
पुनर्नवा
स्त्री*
 पुनर्-नवा -
एक प्रकार का शाक जिसकी पत्तियाँ गोल लाल रंग की होती हैं
Shabdartha Kaustubha Kannada
पुनर्नवा
पदविभागः - > स्त्रीलिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಕೊಮ್ಮೆ ಗಿಡ
निष्पत्तिः - > णु (स्तुतौ) - "अप्" (३-३-५७)
व्युत्पत्तिः - > पुनः नूयते
Wordnet Sanskrit
Synonyms:
 पुनर्नवा, शोथघ्नी, वर्षाभूः, प्रावृषायणी, कठिल्लकः, वृश्चीराः, चिराटिका, विशाखः, कठिल्लः, शशिवाटिका, पृथ्वी, सितवर्षाभूः, घनपत्रः
noun
औषधीयोषधिः या द्वित्र्यङ्गुला उन्नता एवं वर्षकाले उद्भवति उष्णकाले निर्गच्छति च।
"पुनर्नवायाः लघुफलं श्लेष्मबीजयुक्तं भवति।"
अमरकोशः Sanskrit
Word: पुनर्नवा
Root: पुनर्नवा
Gender: स्त्री
Number: all
Meaning(s):
⇒ hog-weed
⇒ Red Hogweed plant [Boerhavia Procumbens - Bot.]
Shloka(s):
2|4|149|1 ► पुनर्नवा तु शोथघ्नी वितुन्नं सुनिषण्णकम्। (वनौषधिवर्गः)
Synonym(s):
➠ 2|4|149|1 ⇢ पुनर्नवा (पुनर्नवा) (स्त्री) ⇒ hog-weed, Red Hogweed plant [Boerhavia Procumbens - Bot.]
➠ 2|4|149|1 ⇢ शोथघ्नी (शोथघ्नी) (स्त्री) ⇒ removing tumours, Red Hogweed plant or another medicinal plant known for psychedelic effects [Boerhavia Procumbens or Desmodium Gangeticum - Bot.]
Related word(s):
जातिः ➡ ओषधिः
शब्दकल्पद्रुमः Sanskrit
पुनर्नवा,
स्त्री,
 (छिन्नायां पुनरपि नवा । यद्वा, पुनर्भूयोभूयः नूयते स्तूयते इति । नु स्तुतौ +“ऋदोरप् ।” ३ । ३ । ५७ । इत्यप् । ततष्टाप् ।क्षुभ्नादित्वात् न णत्वम् ।) शाकविशेषः ।तत्पर्य्यायः । शोथघ्नी २ वर्षाभूः ३ प्रावृषा-यणी ४ कठिल्लकः ५ । एता अरुणाः ॥
श्वेतायाः पर्य्यायः । वृश्चीराः २ चिराटिका ३ ।इति रत्नमाला ॥
विशाखः ४ कठिल्लः ५ शशि-वाटिका ६ पृथ्वी ७ सितवर्षाभूः ८ घनपत्रः ९कठिल्लकः १० । अस्या गुणाः । उष्णत्वम् ।तिक्तत्वम् । कफकासहृद्रोगशूलास्रपाण्डुशोफा-निलनाशित्वञ्च । इति राजनिर्घण्टः ॥
भेदक-म्वम् । रसायनत्वम् । आमदुर्नामव्रध्नोदरनाशि-त्वञ्च । इति राजवल्लभः ॥
* ॥
“पुनर्नवा श्वेतमूला शोथघ्नी दीर्घपत्रिका ।कटुः कषाया रुच्यर्शःपाण्डुहृद्दीपनी परा ॥
शोफानिलगरश्लेष्महरी व्रध्नोदरप्रणुत् ॥
* ॥
पुनर्नवा परा रक्ता रक्तपुष्पानिलाटिका ।शोथघ्नी क्षुद्रवर्षाभूर्वर्षकेतुः कठिल्लकः ॥
पुनर्नवारुणा तिक्ता कटुपाका हिमा लघुः ।वातला ग्राहिणी श्लेष्मपित्तरक्तविनाशिनी ॥
”इति भावप्रकाशः ॥
वाचस्पत्यम् Sanskrit
पुनर्नवा स्त्री पुनर्नवा पुनर्नूयते नू--अप् वा क्षुभ्रादेराकृतिगणत्वात् न णत्वम् । शोथघ्न्यां (पुनपुना) शाकभेदेअमरः । सा च द्विविधा श्वेता रक्ता च तयोर्गुणादिभावप्र० उक्तं यथा“पुनर्नवा श्वेतमूला शोथघ्नी दीर्घपत्रिका । कटुः कषा-याऽरुच्यर्शःपाण्डुहृद्दीपनी परा । शोफानिलगरश्लेष्महरी ब्रध्नोदरप्रणुत् । पुनर्नवाऽपरा रक्ता रक्तपुष्पानिलाटिका । शीथघ्नी क्षुद्रवर्षाभूर्बर्षकेतुः कटिल्लकः । पुन-र्नवाऽरुणा तिक्ता कटुपाका हिमा लघुः । वातलाग्राहिणी श्लेष्मपित्तरक्तविनाशिनी” ।