Back to search | YouTube Channel

भव (bhava)

 
शब्दसागरः
English
भव
m.
 (-वः)
1. Being, existing, the self-support of something already
produced.
2. Birth.
3. Origin, production.
4. The place or means
of being.
5. The state of being.
6. The being or becoming poss-
essed of any thing, as family, cattle, &c.
7. Welfare, prosperity.
8. Obtaining, acquisition.
9. Excellence, superiority.
10. The
world.
11. A deity, a god.
12. A name of ŚIVA.
13. The world.
14. Life.
n.
 (-व) A fruit, the fruit of the Dillenia speciosa.
E.
 भू
to be,
aff.
 अप् ।
Capeller Eng
English
भव॑
m.
 coming into existence, birth, birthplace, origin
(often
a.
 —° born of, sprung from, being in)
becoming (—°)
being,
existence, world
means of existence, wealth, prosperity
N.
 of a god.
Yates
English
भव (वः) 1.
m.
 Being
birth
ob-
taining
the world
welfare
Shiva.
n.
 Fruit of the dillenia.
Wilson
English
भव
m.
 (-वः)
1 Being, existing, the self-support of something already produced.
2 Birth.
3 Origin, production.
4 The place or means of being.
5 The state of being.
6 The being or becoming possessed of any thing, as family, cattle, &c.
7 Welfare, prosperity.
8 Obtaining, acquisition.
9 Excellence, superiority.
10 The world.
11 A deity, a god.
12 A name of ŚIVA.
n.
 (-वं) A fruit, the fruit of the Dillenia speciosa.
E.
 भू to be,
aff.
 अच्.
Apte
English
भव [bhava],
a.
 [भवत्यस्मात्, भू-अपादाने अप्] (At the end of
comp.
 ) Arising or produced from, originating in.
वः Being, state of being, existence, (सत्ता)
तथाप्यहं योषिदतत्त्वविच्च ते दीना दिदृक्षे भव मे भवक्षितिम्
Bhāg.*
 4. 3.11.
Birth, production
भवो हि लोकाभ्युदयाय तादृशाम्
R.*
 3.14
S.*
 7.27.
Source, origin.
Worldly existence
mundane or worldly life, life
as in भवार्णव, भवसागर
&c.
कर्मबन्धच्छिदं धर्मं भवस्येव मुमुक्षवः
Ku.*
 2.51
भवोच्छेदकरः पिता ते
R.*
 14.74
Śi.*
 1.35.
The world.
Well-being, health, prosperity
भवाय युष्मच्चरणानु- वर्तिनाम्
Bhāg.*
 1.27.9
कालेनानुगृहीतैस्तैर्यावद्वो भव आत्मनः
Bhāg.*
 8.6.19
Rām.*
 5.27.6.
Excellence, superiority.
N.
 of Śiva
तमब्रवीद् भवो$सीति तद्यदस्य तन्नामाकरोत पार्जन्यं तद्रूपमभवत् पर्जन्यो वै भवः Śat. Br.
दक्षस्य कन्या भवपूर्व- पत्नी
Ku.*
 1.21
3.72.
A god, deity.
Acquisition (प्राप्ति). -वौ (dual) Śiva and Bhavānī.
Comp.
 -अग्रम् the farthest end of the world
Buddh. -अतिग
a.
 overcoming worldly existence. -अन्तकृत्
m.
N.
 of Buddha.
an epithet of Brahman. -अन्तरम् another existence (previous or future)
शुभाशुभफलं सद्यो नृपाद्देवा- द्भवान्तरे
Pt.*
 1.121. -अब्धिः, -अर्णवः, -समुद्रः, -सागरः, -सिन्धुः the ocean of worldly life. -अभवौ (m. dual.)
existence.
prosperity and adversity. -अभीष्टम् bdellium. -अयना, -नी the Ganges. -अरण्यम् 'a forest of worldly life, ' a dreary world. -आत्मजः an epithet of Gaṇeśa or Kārtikeya. -आर्त
a.
 sick of the world, disgusted with worldly cares and troubles. -ईशः
N.
 of Śiva. -उच्छेदः destruction of worldly existence
सतां भवोच्छेदकरः पिता ते
R.*
 14.74. -क्षितिः
f.
 the place of birth. -घस्मरः a forest-conflagration. -छिद्
a.
 cutting the (bonds of) worldly life, preventing recurrence of birth
भवच्छिदस्त्र्यम्बकपादपांशवः
K.*
 1. -छेदः prevention of recurring birth
मनुष्यजन्मापि सुरासुरान् गुणैर्भवान् भवच्छेद- करैः करोत्यधः
Śi.*
 1.35. -जलम् the water (or ocean) of worldly existence. -दारु
n.
 the devadāru tree. -नाशिनी
N.
 of the river Sarayū -प्रतिसंधिः coming into being.-बन्धेशः
N.
 of Śiva. -भङ्गः delivery from births or transmigration. -भाज्
a.
 living in the world of mortals.-भावन
a.
 conferring welfare. -भीरु
a.
 afraid of worldly existence. -भूतम् the source of all beings, i. e. the Supreme Being. -भूतिः
N.
 of a celebrated poet (see App.II.)
भवभूतेः संबन्धाद् भूधरभूरेव भारती भाति । एतत्कृतकारुण्ये किमन्यथा रोदिति ग्रावा ॥ Āryā.
S.*
 36. (f. ) welfare, prosperity. -भोगः the enjoyment or pleasure of the world. -मन्युः the resentment against the world.-मोचनः
N.
 of Kṛiṣṇa. -रुद्
m.
 a drum beaten at funeral ceremonies. -वीतिः
f.
liberation from worldly existence
भववीतये हतबृहत्तमसामवबोधवारि रजसः शमनम्
Ki.*
 6. 41.
end of the world. -व्ययः (du. ) birth and dissolution. -शेखरः the moon. -संगिन्
a.
 attached to worldly existence. -संततिः an uninterrupted series of births and transmigrations.
Apte 1890
English
भव a. [भवत्यस्मात्, भू-अपादाने अप्] (At the end of comp.) Arising or produced from, originating in.
वः 1 Being, state of being, existence, (सत्ता).
2 Birth, production
भवो हि लोकाभ्युदयाय तादृशां R. 3. 14, Ś. 7. 27.
3 Source, origin.
4 Woldly existence
mundane or worldly life, life
as in वार्णव, वसागर &c
Ku. 2. 51.
5 The world.
6 Well-being, health, prosperity.
7 Excellence, superiority.
8 N. of Śiva
दक्षस्य कन्या भवपूर्वपत्नी Ku. 1. 21
3. 72.
9 A god, deity.
10 Acquisition (प्राप्ति).
वौ (dual) Śiva and Bhavānī.
Comp.
अतिग a. overcoming worldly existence.
अंतकृत् m. {1} N. of Buddha. {2} an epithet of Brahman.
अंतरं another existence (previous or future)
Pt. 1. 121.
अब्धिः,
अर्णवः,
समुद्रः,
सागरः,
सिंधुः the ocean of worldly life.
अभवौ (m. dual.) {1} existence. {2} prosperity and adversity.
अभीष्टं bdellium.
अयना
नी the Ganges.
अरण्यं ‘a forest of worldly life, ’ a dreary world.
आत्मजः an epithet of Gaṇeśa or Kārtikeya.
आर्त a. sick of the world, disgusted with worldly cares and troubles.
ईशः N. of Śiva.
उच्छेदः destruction of worldly existence
R. 14. 74.
क्षितिः f. the place of birth.
घस्मरः a forest-conflagration.
छिद् a. cutting the (bonds of) worldly life, preventing recurrence of birth
भवच्छिदस्त्र्यंबकपदपांशवः K. 1.
छेदः prevention of recurring birth
Śi. 1. 35.
दारु n. the devadāru tree.
नाशिनी N. of the river Sarayū.
प्रतिसंधिः coming into being.
बंघेशः N. of Śiva.
भाज् a. living in the world of mortals.
भूतं the source of all beings, i. e. the Supreme being.
भूतिः N. of a celebrated poet (see App. II.)
भवभूतेः संबंधाद्भूधरभूरेव भारती भाति । एतत्कृतकारुण्ये किमन्यथा रोदिति ग्रावा ॥ Āryā S. 36.
मोचनः N. of Kṛṣṇa.
रुद् m. a drum beaten at funeral ceremonies.
वीतः f. {1} liberation from worldly existence
Ki. 6. 41. {2} end of the world.
Monier Williams Cologne
English
भव॑ a
m.
 (√ भू) coming into existence, birth, production, origin (= भाव,
Vop.
ifc. , with f(आ).
=
 arising or produced from, being in, relating to),
Yājñ.
MBh.
Kāv.
&c.
becoming, turning into (comp. ),
Kāṭh.
being, state of being, existence, life (= सत्-ता,
L.
 ),
ŚārṅgP.
 (cf. भवान्तर)
worldly existence, the world (= संसार,
L.
 ),
Kāv.
Pur.
(with Buddhists) continuity of becoming (a link in the twelvefold chain of causation),
Dharmas.
 42 (MWB. 102)
well-being, prosperity, welfare, excellence (= श्रेयस्,
L.
 ),
MBh.
Kāv.
&c.
obtaining, acquisition (= आप्ति, प्राप्ति),
L.
a god, deity,
W.
N.
 of Agni,
ŚBr.
of a deity attending on Rudra and frequently connected with Śarva (later
N.
 of Śiva or a form of Śiva
or
N.
 of a Rudra, and as such of the number 11 or of the 11th lunar mansion,
Gol.
Var.
 , Sch.
du.
 भवौ
=
 Bhava i.e. Śiva and his wife Bhavānī,
BhP.
cf.
Vām.
 v, 2, 1),
AV.
&c.
&c.
of the 1st and 4th Kalpa,
Cat.
of a Sādhya,
VP.
of a king,
MBh.
of a son of Pratihartṛ,
VP.
of Viloman, ib.
of a rich man,
Buddh.
of an author,
Cat.
भव॑
n.
 the fruit of Dillenia Speciosa,
L.
=
 भव्य, भविष्य, भावन,
L.
भव b
&c.
 See
p.
 748
&c.
Monier Williams 1872
English
भव भव, अस्, m. (fr. rt. 1. भू), = भाव,
being, state of being (= सत्-ता), existing, existence
birth, production, origin
worldly existence, life
place
of being, the world (= सं-सार)
means of exist-
ence
a sound state of being, welfare, prosperity, health
(= श्रेयस्)
excellence, superiority
(according to
some) = आप्ति, प्राप्ति, obtaining, acquisition
a god,
deity
N. of a deity attending on Rudra and frequently
mentioned in connection with Śarva
(in the later
mythology) a N. of Śiva or a form of Śiva
N. of a
Rudra
(according to some = जल, water)
of a son of
Mahā-deva
of Agni (Ved.)
N. of the first and fourth
Kalpa
of a king
of a son of Prati-hartṛ
of Vi-
loman
of an author
(औ), m. du. the god Bhava
or Śiva with his wife Bhavānī
(अम्), n. the fruit
of Dillenia Speciosa, = भव्य, भविष्य, 2. भा-
वन
(अस्, आ, अम्), arising, coming, produced or
born from, originating in, relating to, (in these
senses at the end of an adj. comp., e. g. देह-भ्°,
produced from the body
आकाश-भवा, ‘coming
from heaven, ’ said of Sarasvatī
cf. अरण्य-भ्°।)
—भव-कल्प, अस्, m., N. of a particular Kalpa
mentioned in the Vāyu-Purāṇa.
—भव-कान्तार,
अस्, अम्, m. n. (?), the wilderness of worldly exist-
ence.
—भव-केतु, उस्, m., N. of a particular phe-
nomenon in the heavens.
—भव-क्षिति, इस्, f. the
place of birth.
—भव-घस्मर, अस्, m. the burn-
ing of a wood, a forest conflagration.
—भव-चन्-
द्र, अस्, m., N. of a man.
—भव-च्छिद्, त्, त्, त्,
preventing births or transmigration.
—भव-च्छेद,
अस्, m. the destruction of the world
N. of a Grāma.
—भव-त्रात, अस्, m., N. of a preceptor
of a son
of Bhava.
—भव-दा, f., N. of one of the Mātṛs
attending on Skanda.
—भव-दारु, उ, n. = देव-
दारु, the tree Pinus Deodora.
—भव-देव, अस्,
m., N. of the author of the Vyavahāra-tilaka, of the
Smṛti-candra, and of the Prāyaścitta-prakaraṇa.
—भवदेव-भट्ट, अस्, m., N. of the author of
the Chandoga-paddhati.
—भवदेव-मिश्र, अस्,
m., N. of the author of the Bhāva-prakāśa
[cf.
भाव-मिश्र।]
—भव-नन्द, अस्, m., N. of an
actor.
—भव-नन्दिन्, ई, m. ‘son of Bhava, ’ N.
of a man.
—भव-नाग, अस्, m., N. of an author
mentioned in the Payo-graha-samarthana-prakāra by
Vasudeua.
—भव-नाथ, अस्, m., N. of a man.
—भव-नाशिनी, f. ‘destroying worldly existence, ’
N. of the river Sarayū.
—भव-निगड-निबन्ध-
विनाशिन्, ई, इनी, इ, destroying the chains and fetters
of worldly existence.
—भव-निभन्ध-विनाशिन्,
ई, इनी, इ, destroying the fetters of mundane exist-
ence.
—भव-प्रतिसन्धि, इस्, m. entering into
existence, coming into being.
—भव-बन्धेश
(°ध-ईश), अस्, m. ‘the lord of the fetters of the
world or worldly existence, ’ an epithet of Śiva.
—भव-भाज्, क्, क्, क्, sharing the world
expe-
riencing existence, living.
—भव-भावन, अस्,
m. ‘the author of existence, ’ a N. of Viṣṇu.
—भ-
व-भूत, अस्, आ, अम्, being the origin
that Being
through whom all beings exist, the source of all
being.
—भव-भूति, इस्, m., N. of a poet who
lived in the eighth century A. D., author of the three
well known dramas, Mālatī-mādhava, Mahā-vīra-
carita (sometimes called Vīra-carita), and Uttara-
rāma-carita.
—भव-मय, अस्, ई, अम्, consisting
or made up of Śiva, produced from Śiva.
—भव-
मोचन, अस्, m. ‘the liberator of the world or of
existence, ’ an epithet of Kṛṣṇa.
—भव-रुद्, a
drum played at funeral ceremonies.
—भव-वीति,
इस्, f. liberation from the world
cessation from
worldly acts
end of the world.
—भव-समुद्र,
अस्, or भव-सिन्धु, उस्, m. the ocean of existence
or life, ocean of the world.
—भव-स्वामिन्, ई,
m., N. of a man.
—भवाचल (°व-अच्°), अस्, m.,
N. of a mountain.
—भवातिग (°व-अत्°), अस्, आ,
अम्, overcoming worldly existence.
—भवात्मजा
(°व-आत्°), f., N. of the goddess Manasā.
—भवा-
नन्द (°व-आन्°), अस्, m., N. of a commentator on
the Anumāna-dīdhiti
(ई), f., N. of a commentary
by Bhavānanda-siddhānta-vāg-īśa.
—भवानन्द-
सिद्धान्त-वाग्-ईश, अस्, m., N. of an author
[cf.
सिद्धान्त-वाग्-ईश।]
—भवानन्दी-प्रकाश, अस्,
m., N. of a commentary on the Bhavānandī by
Mahā-deva Pandit.
—भवान्त-कृत् (°व-अन्°), त्,
m., N. of Brahman
of Buddha.
—भवान्तर
(°व-अन्°), अम्, n. another existence
a former ex-
istence
a future existence.
—भवाब्धि (°व-अब्°),
इस्, m. the ocean of worldly existence.
—भवाभ-
वौ (°व-अभ्°), m. du. existence and non-existence
prosperity and adversity.
—भवाभाव (°व-अभ्°),
अस्, m. non-existence of the world.
—भवाभिभाविन्
(°व-अभ्°), ई, इनी, इ, overcoming the world.
—भवा-
भीष्ट (°व-अभ्°), अस्, m. ‘dear to Śiva, ’ bdellium.
—भवाम्बुरशि (°व-अम्°), इस्, m. the ocean of
life or of worldly existence.
—भवायना (°व-अय्°),
f. ‘coming from Śiva, ’ N. of the Ganges.
—भवा-
रण्य (°व-अर्°), अम्, n. the forest of worldly ex-
istence.
—भवारि (°व-अरि), इस्, m. the enemy of
life or existence.
—भवार्णव (°व-अर्°), अस्, m.
the ocean of existence or of life.
—भवार्त (°व-
आर्°), अस्, आ, अम्, wearied with the world, sick of
worldly troubles or the vanities of life.
—भवेश
(°व-ईश), अस्, m. ‘the lord of existence or of the
world or of life, ’ an epithet of Śiva
N. of a king,
the father of Hara-siṃha.
—भवोच्छेद (°व-उच्°),
अस्, m. the destruction of the world or of existence.
भव, भवत्, भवतु, भवित, &c. See
p. 702, cols. 1, 2, 3.
Macdonell
English
भव bhav-á,
m.
 birth, production
origin, 🞄source
existence, life
worldly existence
🞄world
well-being, prosperity
N. of a god, 🞄a companion of Rudra (V.)
N. of Śiva 🞄(E. C.): —°, becoming, turning into
—°
a.
 🞄arising, produced, or found in, coming from.
Benfey
English
भव भव, i. e. भू + अ,
m.
1. Being,
existing, Sāv. 3, 10.
2. Birth, Śāk. d.
186
Megh. 46 (at the end of a comp.
adj.
 ).
3. Origin, Ragh. 3, 14 (at the end
of a comp.
adj.
 Arising
त्वद्-वियोग-,
Arising from absence from thee, Vikr.
d. 133).
4. The place or means of being.
5. Welfare.
6. Excellence, Pañc. v. d.
12.
7. The world, Hit. iii. d. 140.
8.
A god.
9. Śiva, Kir. 5, 29
Rudra,
Bhāg. P. 4, 6, 5.
--
Comp.
अ-,
m.
 1. non-
existence, Sāv. 3, 10. 2. cessation of
existence, Rām. 3, 69, 9.
अरण्य-,
adj.
growing in a forest, without culture,
Pañc. ii. d. 93. आत्मभव, i. e.
आत्मन्-,
I.
m.
 the existence of one's
self, Nal. 5, 37.
II.
adj.
 attracted by one's
self, Rām. 2, 64, 69.
आदि-,
adj.
 who is
the first being, Ragh. 13, 8. दुर्वाग्भ्°,
i. e.
दुस्-वाच्-,
m.
 abusing, MBh. 13, 2258.
पुनर्भ्°, i. e.
पुनर्-,
m.
 regeneration,
MBh. 1, 251
transmigration, Śāk. d.
194.
मघा-,
m.
 the planet Venus.
Hindi
Hindi
बन
Apte Hindi
Hindi
भव
वि* - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
"उदय होता हुआ या उत्पन्न, जन्म लेता हुआ"
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
"होना, होने की स्थिति, सत्ता"
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
"जन्म, उत्पत्ति"
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
"स्रोत, मूल"
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
"सांसारिक अस्तित्व, सांसारिक जीवन, जीवन"
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
संसार
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
"कुशल-क्षेम, स्वास्थ्य, समृद्धि"
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
"श्रेष्ठता, उत्तमता"
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
शिव का नाम
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
"देव, देवता"
भवः
पुं*
 - "भवत्यस्मात्, भू+अपादाने अप्"
"अभिग्रहण, प्राप्ति"
भवः
पुं*
 - भू+अप्
"सत्ता, अस्तित्व"
भवः
पुं*
 - भू+अप्
"जन्म, उपज"
भवः
पुं*
 - भू+अप्
"स्रोत, उदगम्"
भवः
पुं*
 - भू+अप्
"सांसारिक सत्ता, सांसारिक जीवन"
भवः
पुं*
 - भू+अप्
"स्वास्थ्य, समृद्धि"
भवः
पुं*
 - भू+अप्
देवता
भवः
पुं*
 - भू+अप्
शिव
भवः
पुं*
 - भू+अप्
"अधिग्रहण, प्राप्ति"
भवः
पुं*
 - भू+अप्
श्रेष्ठता
Shabdartha Kaustubha
Kannada
भव
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಮಹಾದೇವ/ಶಂಕರ/ಪರಶಿವ/ಪರಮೇಶ್ವರ
निष्पत्तिः - > भू (प्राप्तौ) "अच्" (३-१-१३४)
व्युत्पत्तिः - > भवति भवते वा
प्रयोगाः - > "आलम्बताग्रकरमत्र भवो भवान्याः", "तावत् स वह्निर्भवनेत्रजन्मा"
उल्लेखाः - > किरा० ५-२९, कुमा० ३-७२
भव
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಸಂಸಾರ
प्रयोगाः - > "तदिच्छामो विभो स्रष्टुं सेनान्यं तस्य शान्तये। कर्मबन्धच्छिदं धर्मं भवस्येव मुमुक्षवः॥"
उल्लेखाः - > कुमा० २-५१
भव
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಜನ್ಮ/ಉತ್ಪತ್ತಿ/ಹುಟ್ಟು
निष्पत्तिः - > भू "अप्" (३-३-५७)
प्रयोगाः - > "बभूव सर्व शुभशंसि तत्क्षणं भवो हि लोकाभ्युदयाय तादृशाम्"
उल्लेखाः - > रघु० ३-१४
भव
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಸತ್ತೆ/ಇರುವಿಕೆ
भव
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಪ್ರಾಪ್ತಿ/ಹೊಂದುವಿಕೆ
भव
पदविभागः - > पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಕ್ಷೇಮ/ಕುಶಲ/ಸೌಖ್ಯ
विस्तारः - > "भवः क्षेमेशसंसारे सत्तायां प्राप्तिजन्मनोः" मेदि०
भव
पदविभागः - > नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः - > ಫಲ
L R Vaidya
English
Bava {% m. %} 1. Being, existing, existence
2. origin, birth, production, भवो हि लोकाभ्युदयाय तादृशाम् R.iii.14
3. worldly existence, life
4. the world, K.S.ii.51, Sis.i.35
5. health, prosperity
6. excellence, superiority
7. a god, a deity
8. a name of Śiva, भक्तिर्भवे मरणजन्मभयं हृदिस्थम् Bhartr.iii.75, K.S.iii.72, i.21
9. attainment.
भूतसङ्ख्या
Sanskrit
११, अक्षौहिणी, अज, ईश, ईशान, ईश्वर, गिरिश, गिरीश, गुणी, गौरीश, त्र्यम्बक, धूर्जटि, पशुपति, पिनाकिन्, भर्ग, भव, महस्, महादेव, महेश, महेश्वर, मृड, रुद्र, शङ्कर, शम्भु, शर्व, शशिभूषण, शितिकण्ठ, शिव, शूलिन्, श्रीकण्ठ, हर
Bopp
Latin
भव m. (r. भू s. अ)
1) existentia. SA. 3. 10.
2) ortus, ori-
go. RAGH. 3. 14. 9. 73. 8. 94.
Aufrecht Catalogus Catalogorum
English
भव author of a vaidic bhāṣya, quoted in Trikāṇḍa-
maṇḍana BP. 29. Perhaps abbreviated from Bhava-
svāmin.
Edgerton Buddhist Hybrid
English
bhava,
(1) (threefold) state(s) of existence, see tribhava
(2) n. pr., father of Pūrṇa (1): Divy 〔24.10 ff.〕
Indian Epigraphical Glossary
English
Bhava (IE 7-1-2), ‘eleven’.
Lanman
English
bhavá, m. the coming into existence.
[√bhū.]
Schmidt Nachtrage zum Sanskrit Worterbuch
German
भव *n. die Frucht der Dillenia speciosa, E 883 (R).
Sanskrit Tibetan
Tibetan
khogs pa
१) चरण २) जीर्ण ३) जीर्णता ४) ज्यायः ५) निष्ठीवन ६) भव ७) भ्रमण ८) महल्लक ९) विहार १०) वृत ११) वृद्ध
khor ba
१) काल २) परिवृत ३) भव ४) विहार ६) संसरेत् ७) संसार ८) सृजन
dngos po
१) अर्थ २) एकभाव ३) द्रव्य ४) द्रव्यता ५) पक्ष ६) पद ७) पदार्थ ८) भव ९) भवत्व १०) भाव ११) भावत्व १२) मूल १३) वस्तु १४) वस्तुत्व १५) वास्तव
अभिधानचिन्तामणिः
Sanskrit
--source--
शंभुः शर्वः स्थाणुरीशान ईशो रुद्रोड्डीशौ वामदेवो वृषाङ्कः ।
कण्ठेकालः शंकरो नीलकण्ठः श्रीकण्ठोग्रौ धूर्जटिर्भीमभर्गौ ॥ १९५ ॥
मृत्युंजयः पञ्चमुखोऽष्टमूर्तिः श्मशानवेश्मा गिरिशो गिरीशः ।
षण्ढः कपर्दीश्वर ऊर्ध्वलिङ्ग एकत्रिदृग्भालदृगेकपादः ॥ १९६ ॥
मृडोऽट्टहासी घनवाहनोऽहिर्बुध्नो विरूपाक्षविषान्तकौ च ।
महाव्रती वह्निहिरण्यरेताः शिवोऽस्थिधन्वा पुरुषास्थिमाली ॥ १९७ ॥
स्याव्द्योमकेशः शिपिविष्टभैरवौ दिक्कृत्तिवासा भवनीललोहितौ ।
सर्वज्ञनाट्यप्रियखण्डपर्शवो महापरा देवनटेश्वरा हरः ॥ १९८ ॥
पशुप्रमथभूतोमापतिः पिङ्गजटेक्षणः ।
पिनाकशूलखट्वाङ्गगङ्गाहीन्दुकपालभृत् ॥ १९९ ॥
गजपूषपुरानङ्गकालान्धकमखासुहृत् ।
-wordlist-
शम्भु (पुं), शर्व (पुं), स्थाणु (पुं), ईशान (पुं), ईश (पुं), रुद्र (पुं), उड्डीश (पुं), वामदेव (पुं), वृषाङ्क (पुं), कण्ठेकाल (पुं), शङ्कर (पुं), नीलकण्ठ (पुं), श्रीकण्ठ (पुं), उग्र (पुं), धूर्जटि (पुं), भीम (पुं), भर्ग (पुं), मृत्युञ्जय (पुं), पञ्चमुख (पुं), अष्टमूर्ति (पुं), श्मशानवेश्मन् (पुं), गिरिश (पुं), गिरीश (पुं), षण्ढ (पुं), कपर्दिन् (पुं), ईश्वर (पुं), ऊर्ध्वलिङ्ग (पुं), एकदृश् (पुं), त्रिदृश् (पुं), भालदृश् (पुं), एकपाद् (पुं), मृड (पुं), अट्टहासिन् (पुं), घनवाहन (पुं), अहिर्बुध्न (पुं), विरूपाक्ष (पुं), विषान्तक (पुं), महाव्रतिन् (पुं), वह्निरेतस् (पुं), हिरण्यरेतस् (पुं), शिव (पुं), अस्थिधन्वन् (पुं), पुरुषास्थिमालिन् (पुं), व्योमकेश (पुं), शिपिविष्ट (पुं), भैरव (पुं), दिग्वासस् (पुं), कृत्तिवासस् (पुं), भव (पुं), नीललोहित (पुं), सर्वज्ञ (पुं), नाट्यप्रिय (पुं), खण्डपर्शु (पुं), महादेव (पुं), महानट (पुं), महेश्वर (पुं), हर (पुं), पशुपति (पुं), प्रमथपति (पुं), उमापति (पुं), पिङ्गजट (पुं), पिङ्गेक्षण (पुं), पिनाकभृत् (पुं), शूलभृत् (पुं), खट्वाङ्गभृत् (पुं), गङ्गाभृत् (पुं), अहिभृत् (पुं), इन्दुभृत् (पुं), कपालभृत् (पुं), गजासुहृद् (पुं), पूषासुहृद् (पुं), अनङ्गासुहृद् (पुं), कालासुहृद् (पुं), अन्धकासुहृद् (पुं), मखासुहृद् (पुं)
अभिधानरत्नमाला
Sanskrit
ईशान
ईशान, शशिशेखर, पशुपति, शूली, शिव, शङ्कर, शर्व, शम्भु, उमापति, गिरिश, श्रीकण्ठ, उग्र, हर, सर्वज्ञ, त्रिपुरान्तक, त्रिनयन, रुद्र, कपर्दिन्, भव, भूतेश, परमेश्वर, अन्धकरिपु, दक्षाध्वरध्वंसकृत्, स्थाणु, स्रष्टृ, धूर्जटि, वामदेव, कामध्वंसिन्, व्योमकेश, कपालिन्, नीलग्रीव, वह्निरेतस्, पिनाकिन्, भीम, भर्ग, कृत्तिवासस्, वृषाङ्क, अहिर्बुध्न, विरूपाक्ष, शिपिविष्ट, गणाधिप, गङ्गाधर, महादेव, मृड, नीललोहित
ईशानः शशिशेखरः पशुपतिः शूली शिवः शङ्करः,
शर्वः शम्भुरुमापतिश्च गिरिशः श्रीकण्ठ उग्रो हरः ।
सर्वज्ञस्त्रिपुरान्तकस्त्रिनयनो रुद्रः कपर्दी भवो,
भूतेशः परमेश्वरोऽन्धकरिपुर्दक्षाध्वरध्वंसकृत् ॥ ११ ॥
स्थाणुः स्रष्टा धूर्जटिर्वामदेवः,
कामध्वंसी व्योमकेशः कपाली ।
नीलग्रीवो वह्निरेताः पिनाकी,
भीमो भर्गः कृत्तिवासा वृषाङ्कः ॥ १२ ॥
अहिर्बुध्नो विरूपाक्षः शिपिविष्टो गणाधिपः ।
गङ्गाधरो महादेवो मृडः स्यान्नीललोहितः ॥ १३ ॥
verse 1.1.1.11
page 0003
भव
भव, संसार
कुञ्जरकरेऽपि शुण्डा ग्रावा शैले भवश्च संसारे ।
verse 5.1.1.806
page 0093
नाममाला
Sanskrit
स्कन्दपितृ, शङ्कर, शम्भु, शिव, स्थाणु, महेश्वर, त्र्यम्बक, धूर्जटि, शर्व, पिनाकिन्, प्रमथाधिप, त्रिपुरारि, विशालाक्ष, गिरीश, नीललोहित, रुद्र, इन्दुमौलि, यज्ञारि, त्रिनेत्र, वृषभध्वज, उग्र, शूलिन्, कपालिन्, शिपिविष्ट, भव, हर, उमापति, विरूपाक्ष, विश्वरूप, कपर्दिन्
तत्पिता शङ्करः शम्भुः शिवः स्थाणुर्महेश्वरः ।
त्र्यम्बको धूर्जटिः शर्वः पिनाकी प्रमथाधिपः ॥ ६८ ॥
त्रिपुरारिर्विशालाक्षो गिरिशो नीललोहितः ।
रुद्रेन्दुमौलिर्यज्ञारिस्त्रिनेत्रो वृषभध्वजः ॥ ६९ ॥
उग्रः शूली कपाली च शिपिविष्टो भवो हरः ।
उमापतिर्विरूपाक्षो विश्वरूपः कपर्द्यपि ॥ ७० ॥
verse 0.1.1.68
page 0036
भव, भाव, संसार, संसरण, संसृति, जन्मन्, आजव, जव
भवो भावश्च संसारः संसरणं च संसृतिः ।
तत्वज्ञश्चतुरो धीरस्त्यजेज्जन्माजवं जवम् ॥ १९२ ॥
verse 0.1.1.192
page 0090
Mahabharata
English
Bhava^1 (an ancient king). § 6 (Anukram.): I, 1, 226 (belongs to the past).
Bhava^2 = Śiva.
पुराणम्
English
भव १ / BHAVA I. One of the eleven Rudras. He was the son of sthāṇu and grandson of brahmā. (Chapter 66, Ādi Parva, M.B.).
भव २ / BHAVA II. A sanātana Viśvadeva. (Chapter 60, Ādi Parva, M.B.).
भव ३ / BHAVA III. One of the sons born to kaśyapa of surabhi.
शब्दकल्पद्रुमः
Sanskrit
भवं,
क्ली,
 (भवति भूयते वा । भू + अच् अप् वा ।)भव्यम् । इति राजनिर्घण्टः ॥
चाल्ता । इतिभाषा ॥
भवः,
पुं,
 (भूयते इति । भू + भावे अप् ।) जन्म ।(यथा, याज्ञवल्क्ये । ३ । १६४ ।“भवो जातिसहस्रेषु प्रियाप्रियविपर्य्ययः ॥
”भवत्यस्मादिति । भू + अपादाने अप् । शिवः ।इत्यमरः ॥
यथा, शतपथब्राह्मणे । ६ । १ । ३ । १५ ।“तमब्रवीद् भवोऽसीति तद्यदस्य तन्नामा-करोत्पर्जत्र्यस्तद्रूपमभवत् पर्जन्यो वै भवः ॥
”)स च जलमूर्त्तिः । यथा, --“भवाय जलमूर्त्तये नमः ।”इति पार्थिवशिवलिङ्गपूजाप्रयोगः ॥
(भवति प्रभवत्यनेनेति । भू + अप् ।) क्षेमः ।(यथा, महाभारते । १ । २२१ । २८ ।“को हि नाम भवेनार्थी साहसेन समाचरेत् ॥
”भवति उत्पद्यतेऽस्मिन्निति । भू + आधारेअप् ।) संसारः । (यथा, मार्कण्डेये । १९ । ७ ।“अनघस्त्वं तथैवेयं देवी सर्व्वभवारणिः ॥
”)सत्ता । प्राप्तिः । इति मेदिनी ॥
वाचस्पत्यम्
Sanskrit
भव
पु०
 भवत्यस्यात् भू--अपादाने अप् । १ महादेवे तस्यतन्नामनिरुक्तिः शत० ब्रा० ६ । १ । ३ । १५ । “तमब्रवीद्भवी-ऽसीति । तद्यदस्य तन्नामाकारोत्पार्जन्यन्तद्रूपमभवत्पर्जन्यो वै भवः पर्जन्याद्धीदं सर्वं भवति सोऽब्रवीज्ज्या-यान् वाऽतोऽस्मि धेह्येव मे नामेति” जलस्य पर्जन्यहेतु-कत्वात् तस्य जलमूर्त्तित्वम् । अतएवास्याष्टमूर्त्तिमध्येजलरूपेण भवनाम्ना तस्यार्चा । भावे अप् । २ जन्मनि३ उत्पत्तौ ४ प्राप्तौ ५ संसारे मेदि० । कर्त्तरि अच्(चालता) ६ फले
न०
 राजनि० ।
Capeller
German
भव
m.
 das Werden, Entstehung, Geburt,
Ursprung (oft — ° von — geboren, in o. aus — entstanden)
Dasein, Welt, Existenz,
Wohlfahrt, Heil
N. eines Gottes.
Du. भवौ = Bhava und Bhavānī (s. d.).
Burnouf
French
भव भव 2p. sg. imp. de भू।
भव भव
m.
 (भू) existence
état, lieu ou
condition de l'existence d'une ch.
Commencement de l'existence,
naissance, origine.
Réalité
par ext. prospérité, supériorité,
excellence
acquisition, obtention.
Le monde réel.
Śiva.
-- N. fruit du dillenia speciosa.
भवाघसमर
m.
 (घस्) incendie de forêt.
भवत् (ppr. de भू) qui est.
(? भा splendeur)
vous [t. de respect, avec le verbe à la 3ᵉ p.] M§ 114.
भवदिय
m.
f.
n.
 vous, votre Excellence.
भवन
n.
 manière d'être.
Lieu où l'on est
demeure,
habitation, palais. -- F. भवना méditation.
भवनाशिनी
f.
 (नश् au c.) la Sarayū, rivière.
भवनीय (pf. de भू) qui doit être.
भवन्त
m.
 temps
le présent. -- F. भवन्ती femme
vertueuse.
भवन्ति
m.
 temps
le présent.
भवभूति
m.
 np. d'un poète dramatique.
भवरुद्
f.
 tambour funéraire.
भवाग्र
n.
 le point culminant de l'existence
la limite où
elle commence
celle où elle finit
Bd.
भवात्मजा
f.
 (आत्मन्
जन्) Manasā, déesse.
भवादृश् a. semblable à toi, à vous.
भवानी
f.
 Durgā [épouse de Bhava ou Śiva].
भवानीगुरु
m.
 Himavat, père de Durgā.
भवायना
f.
 (आ
अय de इ) le Gange.
Stchoupak
French
भव-
m.
 fait d'être, état, existence
fait de devenir, de se
produire, origine, naissance
vie séculaire ou mondaine, monde
bien-être,
prospérité, santé
supériorité, excellence
n.
 d'un dieu
de Śiva
de
divers hommes
a. ifc. issu ou provenant de, qui se trouve en tel endroit
-क- a. ifc. qui existe
-मय- -ई- a. qui est Śiva ou produit par
Śiva.
°क्षिति-
f.
 lieu de naissance.
°च्छिद्- ag. qui tranche les liens de l'existence mondaine, qui supprime
les renaissances ultérieures
°च्छेद-
m.
 fait de mettre fin aux
renaissances.
°नन्द-
m.
n.
 d'un acteur.
°भावन- a. qui donne le bien-être
qui considère qqch. comme une
chance (ifc.).
°भूत- a. v. qui est la source de l'existence ou l'origine des êtres
-इ- s. v.
°मोचन-
m.
n.
 de Kṛṣṇa.
°वीति-
f.
 fait de s'affranchir de l'existence mondaine.
°व्यय-
m.
 du. naissance et disparition.
°शर्मन्-
m.
n.
 d'un homme.
°सायुज्य- nt. union avec Śiva (après la mort).
°सिन्धु-
m.
 fleuve de l'existence.
भवाम्बु-राशि-
m.
 océan de l'existence.
भवोच्छेद-
m.
 = °च्छेद-।
भवोद्भव-
m.
 Śiva.