| YouTube Channel

यत्र (yatra)

 
Capeller Eng
English
य॑त्र
adv.
 ( =
loc.
 of य॑) where, when, while,
as, if. — यत्र कुत्र (±अपि) wherever, everywhere. यत्र क्व च
(±न) the same, at any time. यत्र क्वापि anywhere, here and there.
Yates
English
यत्र
adv. Where, in what place.
Spoken Sanskrit
English
यत्र yatra
ind.
 wherein
सर्वसाद sarvasAda
adj.
 that wherein everything is absorbed
व्रतप्रदान vratapradAna
n.
 vessel wherein the vrata is presented
Wilson
English
यत्र ind. Where, in what place.
E.
 यद what, and त्रल्
aff.
यत्र(इ, )यत्रि r. 1st and 10th cls. (यन्त्रति यन्त्रयति) To confine,
to restrain, to subdue or regulate: the root may also be written यन्त्र.
Apte
English
यत्र [yatra],
ind.
 [यद्-त्रल्] Where, in which place, whither
सैव सा (द्यौः) चलति यत्र हि चित्तम्
N.*
 5.57
Ku.*
 1.7, 1.
When
as in यत्र काले.
Whereas, because, since, as. (यत्र यत्र means 'wherever'
यत्र यत्र धूमस्तत्र तत्र वह्निः T. S.
यत्र तत्र in whatever place, everywhere
यत्रकुत्र or यत्रक्वचन-क्वापि
wheresoever, in whatever place.
whensoever, at whatever time.
whenever, as
oft
 en as.
hither and thither.)
Comp.
 -कामम्ind. wherever one pleases. -कामावसायः the supernatural power (of yogins) for transporting one's self anywhere one likes. -सायंगृह, -सायंप्रतिश्रय
a.
 taking up an abode wherever evening overtakes one.
Apte 1890
English
यत्र ind. [यद्-त्रल्] 1 Where, in which place, whither
सैव सा (द्यौः) चलति यत्र हि चित्तं N. 5. 57
Ku. 1. 7, 10.
2 When
as in यत्र काले.
3 Whereas, because, since, as. (यत्र यत्र means ‘wherever’
यत्र यत्र धूमस्तत्र तत्र वह्निः T. S.
यत्र तत्र in whatever place, everywhere
यत्रकुत्र or यत्रक्वचन क्वापि {1} wheresoever, in whatever place. {2} whensoever, at whatever time. {3} whenever, as often as. {4} hither and thither).
Monier Williams Cologne
English
य॑त्र
ind.
 (in Veda also य॑त्रा
fr.
 3. य, correlative of त॑त्र, and often used for the
loc.
 of the relative pron. ) in or to which place, where, wherein, wherever, whither,
RV.
&c.
&c.
 (यत्र यत्र, ‘wherever’, ‘whithersoever’
यत्र तत्र or यत्र तत्रापि, ‘anywhere whatever’ or
=
 यस्मिंस् तस्मिन्, ‘in whatever’
यत्र तत्र दिने, ‘on any day whatever’
यत्र कुत्र, with or without चित् or अपि, ‘everywhere’ or
=
 यस्मिन् कस्मिन्, ‘in whatever’
य॑त्र क्व॑ च or यत्र क्व चन, ‘wherever’, ‘in any place whatever’, ‘whithersoever’
यत्र क्व च, ‘anywhere whatever’
यत्र क्वापि, ‘to any place’, ‘hither and thither’
यत्र वा, ‘or elsewhere’)
on which occasion, in which case, if, when, as,
RV.
&c.
&c.
 (यत्र तत्र, ‘on every occasion’, यत्र क्व च, ‘whenever’)
in order that,
RV.
 iii, 32, 14
ix, 29, 5
that (with
Pot.
 after ‘to doubt, wonder
&c.
 ’),
Pāṇ.
 iii, 3, 148
(with
Pres.
 ),
Hit.
 i, 176 (v.l.)
Monier Williams 1872
English
यत्र यत्र, ind. (fr. the pronom. base 3.
य
correlative of तत्र, q. v., often used for the
loc. cases यस्मिन्, यस्याम्, येषु, &c., but oftener
as an adverb or conjunction), in which place, where,
wherein, wherever, whither
when
whereas, be-
cause, since
that, so that
यत्र यत्र, wherever,
wheresoever, whithersoever, whensoever
यत्र-
तत्र, in any place whatever, anywhere, (यत्र-
तत्र दिने, on any day whatever, on whatever day
you like)
यत्र-कुत्र, in any place whatever
everywhere, in every part
यत्र-कुत्रचित् or यत्र-
कुत्रापि, in whatever place, in some place or other,
in any place whatever, anywhere, in whichever (e. g.
यत्र-कुत्रापि जन्मनि, in whichever birth)
य-
त्र-क्वचन or यत्र-क्वापि or यत्र-क्व च or
यत्र-क्व वा, wherever, whithersoever, anywhere,
anywhither
whenever, as often as, every time
at
any time
hither and thither.
—यत्र-कामम्, ind.
wherever it pleases, according to pleasure or wish.
—यत्र-कामावसाय (°म-अव्°), अस्, m. the super-
natural power of taking up an abode or transporting
one's self anywhere one likes, (this power is said to
belong to some Yogins.)
—यत्रकामावसायि-ता,
f. or यत्रकामावसायि-त्व, अम्, n. = यत्र-कामा-
वसाय above.
—यत्रकामावसायिन्, ई, इनी, इ,
having the power of taking up a residence or trans-
porting one's self anywhere one wishes.
—यत्र-
तत्र-शय, अस्, आ, अम्, lying down anywhere, sleep-
ing anywhere.
—यत्र-सायङ्-गृह or यत्र-सा-
यम्-प्रतिश्रय, अस्, आ, अम्, having or taking up
an abode wherever the evening finds one, spending
the night anywhere where one happens to be.
—य-
त्र-स्थ, अस्, आ, अम्, where staying, in which place
abiding.
—यत्राकूत (°र-आक्°), अम्, n., Ved. the
aim or object in view.
Macdonell
English
यत्र yá-tra (V. sts. ā́), ad. = lc. of ya in all 🞄numbers and gender
where, in which place 🞄(ord. mg.)
whither
on which occasion, in 🞄which case, if
when (common)
in that 🞄(= quod
rare)
in order that (RV., rare)
🞄that (after a question): yatra yatra, wherever
🞄whithersoever
yatra tatra, in whatever
🞄anywhere whatever
to any place 🞄whatever, heaven knows whither
at every 🞄opportunity, on every occasion
yatra tatra‿api, anywhere soever
yatra kutra, in 🞄whatever
everywhere
yatra kutra‿api, in 🞄whatever
yátra kvâ ca (V.), in any whatever
🞄wherever
whenever
whithersoever
🞄yatra kvacana, in any whatever
anywhere
🞄at any time
heaven knows whither
🞄yatra kva vā, anywhere whatever (P.)
🞄yatra kva‿api, to any place, hither or thither 🞄(P.)
yatra vā, or at any other place, or 🞄elsewhere.
Benfey
English
यत्र य + त्र (यद्), adv.
1. = loc.
of यद्, Bhag. 8, 23.
2. Where, in what
place.
3. Doubled, यत्रयत्र, Wher-
ever, Hit. iii. d. 69.
4. Because, Nal.
12, 7.
5. That, Nal. 8, 17.
6. With
following कुत्र, In whatever, Hit. iv.
d. 84 (cf. v. r. in Böhtl. Ind. Spr. 1225).
7. With following तत्र, Wherever, Chr.
8, 22.
Hindi
Hindi
जिसमें
Apte Hindi
Hindi
यत्र
अव्य* - यद् + त्रल्
"जहां, जिस स्थान में, जिधर"
यत्र
अव्य* - -
"जब, जैसा कि `यत्र काले' में"
यत्र
अव्य* - -
"चूँकि क्यों, जब से, जहाँ"
Shabdartha Kaustubha
Kannada
यत्र
पदविभागः - > अव्ययम्
कन्नडार्थः - > ಎಲ್ಲಿ? ಯಾವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ?ಯಾರಲ್ಲಿ? ಯಾವ ಕಾಲದಲ್ಲಿ
निष्पत्तिः - > यद् - "त्रल्" (५-३-१०)
प्रयोगाः - > "यत्र कोपैः कृताः स्त्रीणामाप्रसादार्थिनः प्रियाः"
उल्लेखाः - > कुमा० ६-४५
विस्तारः - > यत्र यत्र ಯಾವ ಯಾವ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ, ಯಾವ ಯಾವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ "यत्र यत्र धूमः तत्र तत्र अग्निः" - तं सं० । यत्र कुत्रचित् यत्र क्वचन ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಕಡೆ, ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ.
L R Vaidya
English
yatra {% ind. %} 1. In which place, where, K.S.i.7, 9, 10, 11, 14
2. when, यत्र काले त्वनावृत्तिमावृत्तिं चैव योगिनः Bg.viii.23
3. whereas, because, as that, since.With कुत्र or क्व, it means- 1. in whatever place or time, wheresoever
2. whensoever
3. hither and thither.
Bopp
Latin
यत्र Adv. et Conj. (a stirpe Relativi य s. त्र)
1) ubi, relative
H. 2. 16. Interdum pro Locativo यस्मिन् ponitur, e. c.
यत्र काले. BH. 8. 23.
2) quia. N. 11. 7.
3) quod, dafs.
N. 8. 17.
Lanman
English
yátra, adv. where, e. g. 11^10
whither
--correl. w. tatra, 24^4, 85^19
w. enā, 83^10
yatra yatra, where soever
catuṣpathe,
yatra vā, at a quadrivium, or somewhere
(else), 104^21. [pron. root ya, 510, 1099.]
Sanskrit Tibetan
Tibetan
gang du
१) कुत्र २) क्व ३) यत्र ४) यत्र क्वचिद् ५) यस्मिन् ६) ७) या ८)
gang na
१) क्व २) क्वचन् ३) ४) क्वचिद् ५) यत्र
gang la
१) कस्य २) कुतः ३) कुत्र ४) क्व ५) ६) यत्र ७) यद् ८) यस्य ९) यानि १०) येषाम्
gang las
१) कथन् २) कुतः ३) यतः ४) यत्र ५) यस्माद्
gar
१) कुत्र २) कुह ३) क्व ४) ताण्डव ५) नट ६) नृत्य ७) भाव ८) यत्र
शब्दकल्पद्रुमः
Sanskrit
यत्र, इ क संकोचने । इति कविकल्पद्रुमः ॥
(चुरा०-पर०-सक०-सेट् ।) दन्त्यवर्गाद्योपधः ।इ क, यन्त्रयति मन्त्रेण सर्पं जाङ्गलिकः । यन्त्रइत्यनेनैवेष्टसिद्धे इदनुबन्धो वेदेषूच्चारणभेदार्थः ।इति दुर्गादासः ॥
यत्र,
व्य,
 यस्मिन् । येखाने इति भाषा । यच्छब्दात्सप्तम्यास्त्रल्प्रत्ययेन निष्पन्नम् । इति सिद्धान्त-कौमुदी ॥
(यथा, श्रीमद्भगवद्गीतायाम् ।“यत्र यत्र मनो देही धारयेत् सकलं धिया ।स्नेहाद्बा यदि वा लोभाद् याति तत्तत् सरूप-ताम् ॥
”)
वाचस्पत्यम्
Sanskrit
यत्र
अव्य०
 यद् + त्रल । यस्मिन्नित्यर्थे ।
यत्र सङ्कोचने वा
चु०
उभ०
 पक्षे
भ्वा०
पर०
सक०
 सेट् इदित् ।यन्त्रयति ते यन्त्रति अययन्त्रत् त अयन्त्रीत् ।
Capeller
German
य॑त्र (य॑त्रा) (Adv. = Loc. zu य, wo, wohin
als, da, während, wann, wenn. यत्र
तत्र (य॑त्रापि) wo(hin) auch immer,
überall. यत्र क्व च(न) dass., irgendwann,
zu jeder Zeit. यत्र क्वापि irgendwohin,
hierhin und dorthin.
Grassman
German
yátra [von ya], das auslautende a wird vor einfachem Konsonanten verlängert, wenn das Versmass die Länge fordert oder begünstigt, so namentlich auch in der zweiten Silbe der Verszeilen vor Worten, die mit kurzer Silbe beginnen (doch yátra vor gávām {164, 3}
kúa {457, 17}
〰 yatra {516, 6}
yátrā vor cakrús {579, 5}
sómasya {624, 12}) Prāt. 〔479〕. 〔519〕. Im Hauptsatze [Page1082] entspricht ihm tátra, átra, tád, und in zeitlicher Bedeutung ádha
1〉 wo, in welchem, bei welchem mit dem Verb: píbanti {23, 18}
bhávati {28, 1}
śíkṣate {28, 3}
vibadhnáte {28, 4}
vádati {83, 6}
{135, 7} (tátra)
pratiránte {113, 16}
{668, 11}
vitanvaté {115, 2}
mádanti {154, 5}
{415, 14}
{613, 1} (yajñé)
{649, 7}
āhús {163, 4}
sánti {164, 50} (nā́ke)
virā́jata {188, 4} (barhíṣi)
tasthús {288, 9}
dhāpáyethe {289, 12}
sūyáte {354, 9} (tád)
véttha {359, 10} (tátra)
vidyáte {398, 9} (átra)
vimuñcánti {416, 1}
ási {481, 5}
sám ca ví ca drávanti {516, 11} (tátra)
samā́sate {517, 4}
saméti (agnaú) {517, 14}
cakrús {579, 5}
pīpáyan {581, 2}
samáyante, bháyante (ājaú) {599, 2} (tátra)
ā́vatam (ājíṣu) {599, 6}
ásapanta (dāśarājñé) {599, 8}
sunvé {613, 1}
tṛmpási {624, 12} (jáne)
{1022, 4} (śī́ṣṭeṣu)
dadhús (dhā́masu) {633, 20}
dédiśate (dyávi) {640, 6}
saṃnávāmahe {678, 5}
ā́sate {727, 2}
{737, 4}
{825, 11} = {843, 4} (tátra)
brávan {751, 1}
áśayat {783, 8}
ráṇanti {823, 2}
ásṛṣṭa {857, 9}
tatánan {863, 2}
pátanti (góṣātā) {864, 1}
ucyáte {890, 15}
duhaté {902, 6}
ví aúnat {975, 2}
bisweilen vertritt das Particip II. die Stelle des persönlichen Verbs kṛtā́ {28, 2}
níhitā {164, 3}
níhitam {516, 8} (tátra)
hitám (neben yásmin loké) {825, 7} (tásmin loké). Bisweilen ist ásti, sánti oder ähnliches zu ergänzen: {13, 5}
{154, 6}
{164, 34}
{287, 5}. _{287, 6}
{825, 8}—_{825, 10} (tátra)
{854, 8}
{870, 7}.
2〉 mit folgendem ádhi {947, 6} 〰 ‿ádhi sū́ras úditas vibhā́ti, bei welchem Gotte (also yátra‿ ádhi = yásmin ádhi) die aufgehende Sonne erstrahlt.
3〉 wohin gáchathas {22, 4}
dadhanvé {265, 1}
dudrávat {404, 4}
ácidhvam {409, 7} (tád)
saṃnásanta {804, 5}
sácase {834, 6}
parā‿īyús {840, 2}. _{840, 7}
yayús {843, 4}
saṃnásāmahe (nābhā́) {890, 13} (tátra)
{215, 8} 〰 váṣṭi prá tád aśnoti dhánvanā auf welchen Gegenstand er (schiessen) will, den erreicht er mit seinem Bogen.
4〉 wann, wenn, als (zeitlich) cakrá, bhávanti {89, 9}
pariyā́si {121, 9}
árcathas {151, 6}
abhisváranti {164, 21} (oder örtlich)
rádati {166, 6}
vāvrdhé {235, 8}
vavákṣa {241, 6}
muṣāyás, áhan, áriṇās {326, 4}—_{326, 6}
áśikṣas {472, 4}
kṛṇávan (yugéṣu) {836, 10}. Im Hauptsatze entspricht ihm ádha: káras {459, 14}
vitanvaté {487, 12}
od. átra: ákrata {897, 2}
oder tád: anugmán {273, 5}.
5〉 yátra kúa ca wo irgend, wohin irgend {457, 17} 〰 te mánas.
6〉 yátra-yatra wohin auch immer {516, 6} kāmáyate.
7〉 Die Bedeutung: damit, auf dass ist sehr zweifelhaft. Sie könnte in {741, 5} angenommen werden, wo aber der Indicativ mumucmáhe widerspricht (also wol zu 1)
und in {266, 14} aṃhásas 〰 pīpárat yáthā nas, wo die Bedeutung „damit“ vielmehr in yáthā liegt.
yátra
nicht ganz vollständig.
Burnouf
French
यत्र यत्र adv. (य
sfx. त्र) où
parce que.
Qqf. pour यस्मिन्: यत्र काले au temps où
यत्रक्वचन en quelque lieu que, partout où.
Stchoupak
French
यत्र-
conj. où, là où
auquel cas, si
quand
que (complétives)
avec तत्र pour corrélatif fréquent
य्। य्। (aussi य्। क्व च, etc.)
partout où, où que ce soit que, n'importe où
य्। तत्र
(aussi य्। क्व च, etc.) n'importe où, au premier endroit ou à la
première occasion venue.
°कामम्- adv. où le porte le désir, à (son) gré.
°तत्र-शय- a. étendu n'importe où.
°सायं-गृह- °सायं-प्रतिश्रय- a. qui loge là où il se trouve
le soir venu
यत्रास्तम्-इतशायिन्- id.
यत्रेच्छक- a. où (il) veut.