वपुस् (vapus)

This section shows the AI summary for the selected word, generated by referencing all available dictionaries. This feature is available only for logged-in users.

Warning!

This feature is only for logged in users. Please login to have full access to Kosha.

In this section, you'll find information about the dhatus (verbal roots) related to your search. This includes details like dhatu information, forms, and any available commentaries.

Warning!

This feature is only for logged in users. Please login to have full access to Kosha.

शब्दसागरः

English

 वपुस् n.
  (-पुः)
	 1. The body.
	 2. A handsome form or figure.
	 3. Beauty, 
beautiful appearance.
 E.
  वप् to sow,  Unādi aff.
   उसि ।

Capeller Eng

English

 व॑पुस् a.
  wondrous,  esp.
    wondrous beautiful
 n.
  wonder, 
wonderful or beautiful appearance
 form,  shape,  body.

Yates

English

 वपुस् (पुः) 5.
n.
  The body,  fine form. 

Help us improve! Let us know about any improvements, bugs, or suggestions you have. Thanks.Click here for Feedback Form

Spoken Sanskrit

English

वपुस् 	-	 vapus 	-	 adj.
  	-	  embodied
वपुस् 	-	 vapus 	-	 adj.
  	-	  having form or a beautiful form
वपुस् 	-	 vapus 	-	 adj.
  	-	  handsome
वपुस् 	-	 vapus 	-	 adj.
  	-	  wonderful
वपुस् 	-	 vapus 	-	 f.
  	-	  Beauty personified as a daughter of dakSa and dharma
वपुस् 	-	 vapus 	-	 m.
  	-	  body
वपुस् 	-	 vapus 	-	 n.
  	-	  aspect
वपुस् 	-	 vapus 	-	 n.
  	-	  beauty
वपुस् 	-	 vapus 	-	 n.
  	-	  beautiful form or figure
वपुस् 	-	 vapus 	-	 n.
  	-	  wonderful appearance
वपुस् 	-	 vapus 	-	 n.
  	-	  figure
वपुस् 	-	 vapus 	-	 n.
  	-	  essence
वपुस् 	-	 vapus 	-	 n.
  	-	  form
वपुस् 	-	 vapus 	-	 n.
  	-	  nature

Wilson

English

 वपुस्
n.
  (-पुः)
1 The body.
2 A handsome form or figure.
E.
  वप to sow,  Uṇādi aff.
   उसि.

Apte

English

वपुस् [vapus],  a.
  [वप्-उसि] Handsome,  beautiful (Ved. ). n.
  

(a) Body,  person
 (स्मरं) वपुषा स्वेन नियोजयिष्यति Ku.*
  4.42
 नवं वयः कान्तमिदं वपुश्च R.*
  2.47
 Śi.*
  1.5. (b) Form,  figure,  appearance
 लिखितवपुषौ शङ्खपद्मौ च दृष्ट्वा Me.*
  82
 परिघः क्षतजतुल्यवपुः Bṛi. S.*
   3.25.

Essence,  nature
 अष्टानां लोकपालानां वपुर्धारयते नृपः Ms.*
  5.96.

Beauty,  a beautiful form or appearance
 'वपुः क्लीबं तनौ शस्ताकृतावपि' इति मेदिनी
 श्रमेण च विवर्णानां वक्त्राणां विल्पुतं वपुः Mb.
 *  11.2.34.

Ved.
  A wonderful phenomenon,  wonder.

Ved.
  Water. Comp.
   -गुणः,  -प्रकर्षः excellence of form,  personal beauty
 संधुक्षयन्तीव वपुर्गुणेन Ku.*
  3.52
 वपुःप्रकर्षादजयद्गुरुं रघुः R.*
  3.35
 Ki.*
  3.2. धर a.
 

embodied.

beautiful. -स्रवः a humour of the body.

Apte 1890

English

 वपुस् a. [वप्-उसि] Handsome,  beautiful (Ved.) 
n. 1 (a) Body,  person
 (स्मरं) वपुषा स्वेन नियोजयिष्यति Ku. 4. 42
 नवं वयः कांतमिदं वपुश्च R. 2. 47
 Śi. 10. 50. (b) Form,  figure,  appearance
 लिखितवपुषौ शंखपद्मौ च दृष्ट्वा Me. 80
 परिघः क्षतजतुल्यवपुः Bṛ. S. 30. 25. 
2 Essence,  nature
 Ms. 5. 96. 
3 Beauty,  a beautiful form or appearance. 
4 Ved. A wonderful phenomenon,  wonder. 
5 Ved. Water. 
Comp. 
गुणः,  
प्रकर्षः excellence of form,  personal beauty
 संधुक्षयंतीव वपुर्गुणेन Ku. 3. 52
 वपुःप्रकर्षादजयद्गुरुं रघुः R. 3. 35
 Ki. 3. 2. 
धर a. {1} embodied. {2} beautiful. 
स्रवः a humour of the body. 

Monier Williams Cologne

English

 व॑पुस् mfn.
   having form or a beautiful form,  embodied,  handsome,  wonderful,  RV.
  

 व॑पुस् n.
  form,  figure,  (esp.  ) a beautiful form or figure,  wonderful appearance,  beauty (°पुषे ind.
  for beauty
 व॑पुर् दृश॑ये,  a wonder to see),  RV.
   &c.
   &c.
  

 व॑पुस् n.
  nature,  essence,  Mn.
   v,  96
 x,  9 &c.
  

 व॑पुस् n.
  (ifc.  f(उषी). ) the body,  Mn.
  
 MBh.
   &c.
  

 व॑पुस् f.
  Beauty personified as a daughter of Dakṣa and Dharma,  VP.
  
 MārkP.
  

 N.
  of an Apsaras,  VP.
  

Monier Williams 1872

English

 वपुस्,  उस्,  उस्,  उस्,  having form or beautiful form
(Ved.),  embodied,  handsome,  (according to modern
Vedic scholars also) wonderful
 (उस्),  n. form,  figure, 
shape,  body,  person,  appearance
 essence,  nature, 
character
 a beautiful form or figure
 beautiful ap-
pearance,  beauty,  (वपुषे,  dat. c. for beauty of
form,  in order to be beautiful)
 beautiful or won-
derful appearance of any kind,  (according to modern
Vedic scholars) marvellous phenomenon,  wonder
water (according to Naigh. I. 12)
 N. of a daughter
of Dakṣa and wife of Dharma.
—वपुः-प्रकर्-
ष,  अस्,  m. excellence of form,  personal beauty.
—वपुः-स्रव,  अस्,  m. a humor of the body.
—वपुर्-धर,  अस्,  आ,  अम्,  having form,  em-
bodied,  having beautiful form,  beautiful,  handsome.
—वपुष्-टम,  अस्,  आ,  अम्,  Ved. most beautiful
or excellent in form,  most beautiful or handsome
most wonderful
 (आ),  f. Hibiscus Mutabilis
 N.
of the wife of Janam-ejaya.
—वपुष्-टर,  अस्, 
आ,  अम्,  Ved. more or most beautiful in form, 
more handsome,  more or most wonderful.
—व-
पुष्-मत्,  आन्,  अती,  अत्,  having a body,  corpo-
real,  corporate,  embodied
 having a beautiful form, 
beautiful,  handsome
 containing the word वपुस्
(आन्),  m.,  N. of a deity enumerated among the
Viśve Devāḥ
 of a son of Priya-vrata
 of a king
of Kuṇḍina
 (अती),  f.,  N. of one of the Mātṛs
attending upon Skanda.
—वपुष्-मत,  अस्,  m., 
N. of a king of Kuṇḍina,  (for वपुष्-मत्।)
—वपुस्-सात्,  ind. into the state of a body,  to a
form or body.

Macdonell

English

 वपुस् váp-us,  a.
  wonders,  marvellously 🞄beautiful (RV.)
 n.
  marvel,  wondrous beauty 🞄(V.)
 beautiful appearance,  beauty
 form,  🞄appearance
 nature,  essence (rare)
 body 🞄(—° a.
 ,  f.
  -uṣ-ī).

Benfey

English

 वपुस् वपुस् (cf.  वपा),  n.
 
 1. The
body,  Pañc. iii. d. 221.
 2. A hand-
some form or figure,  Śāk. d. 16.
 3.
Beauty,  Chr. 290,  4 = Rigv. i. 64,  4
(dat. in the sense of the infin.  ‘In order
to be beautiful’).

Apte Hindi

Hindi

वपुस्
नपुं*
   - वप् + उसि 
"शरीर,  देह "

वपुस्
नपुं*
   - -
"रूप,  आकृति,  सूरत या छवि"

वपुस्
नपुं*
   - -
"रस,  प्रकृति"

वपुस्
नपुं*
   - -
"सौन्दर्य,  सुन्दर रूप या छवि"

L R Vaidya

English

 vapus {% n. %} 1. Body,  person,  गुरुत्वाद्वपुषो नरेंद्रः R.ii.18,  कांतमिदं वपुश्च ii.47
 2. form,  figure,  लिखितवपुषौ संखपद्मौ च दृष्ट्वा Megh.ii.17
 3. beauty,  beautiful appearance.

Bopp

Latin

 वपुस् n. (r. वप् s. उस्) corpus,  forma,  species. N. 13. 52.
19. 28. 24. 42. 26. 30. H. 3. 13.

Lanman

English

 vápus,  a.
	—1. wondrous,  admirabilis
	—2. (like Eng. admirable) exciting wonder
mixed with approbation,  esp. wondrous
fair
--as n.
	—1. a wonder
 wonderful appearance
 vapur dṛśaye,  a wonder to see, 
θαῦμα ἰδέσθαι,  79^9
	—2. beautiful appearance
 beauty,  8^8
	—3. appearance
 form, 
483,  4. [for 2 and 3,  cf. the converse
transition of mg in rūpa,  1,  2.]

Sanskrit Tibetan

Tibetan

sku
१) अङ्ग २) आत्मभाव ३) आश्रय ४) काय ५) गात्र ६) गात्रता ७) गात्रत्व ८) चित्र ९) तनुस् १०) देह ११) प्रतिमा १२) बिम्ब १३) मूर्ति १४) रूप १५) वपुस् १६) शरीर १७)

अभिधानचिन्तामणिः

Sanskrit

--source--
 
इन्द्रियायतनमङ्गविग्रहौ क्षेत्रगात्रतनुभूघनास्तनूः ।
मूर्तिमत्करणकायमूर्तयो वेरसंहननदेहसंचराः ॥ ५६३ ॥
घनो बन्धः पुरं पिण्डो वपुः पुद्गलवर्ष्मणी ।
कलेवरं शरीरेऽस्मिन्नजीवे कुणपं शवः ॥ ५६४ ॥
मृतकं रुण्डकबन्धौ त्वपशीर्षे क्रियायुजि ।
-wordlist-
 
इन्द्रियायतन (क्ली),  अङ्ग (क्ली),  विग्रह (पुं),  क्षेत्र (क्ली),  गात्र (क्ली),  तनु (स्त्री),  भूघन (पुं),  तनू (स्त्री),  मूर्तिमत् (पुं),  करण (क्ली),  काय (पुं),  मूर्ति (स्त्री),  वेर (पुंक्ली),  संहनन (क्ली),  देह (पुंक्ली),  सञ्चर (पुं),  घन (पुं),  बन्ध (पुं),  पुर (क्ली),  पिण्ड (पुंक्ली),  वपुस् (क्ली),  पुद्गल (पुं),  वर्ष्मन् (क्ली),  कलेवर (क्ली),  शरीर (पुंक्ली),  कुणप (क्ली),  शव (पुं),  मृतक (क्ली),  रुण्ड (पुं),  कबन्ध (पुंक्ली)

अभिधानरत्नमाला

Sanskrit

तनु
तनु,  तनू,  संहनन,  शरीर,  कलेवर,  विग्रह,  देह,  काय,  अङ्ग,  वपुस्,  वर्ष्मन्,  पुर,  पिण्ड,  क्षेत्र,  गात्र,  घन,  मूर्ति
तनुस्तनूः संहननं शरीरं, 
कलेवरं विग्रहदेहकायाः ।
अङ्गं वपुर्वर्ष्म पुरं च पिण्डं, 
क्षेत्रं च गात्रं च घनश्च मूर्तिः ॥ ५१० ॥
verse 2.1.1.510
page 0058

नाममाला

Sanskrit

देह,  अपघन,  काय,  अङ्ग,  वपुस्,  संहनन,  तनु,  कलेवर,  शरीर,  मूर्ति
देहापघनकायाङ्गं वपुः संहननं तनुः ॥ ३८ ॥
कलेवरं शरीरं च मूर्तिः अस्मिन् भवः सुतः ।
पुत्रः सूनुरपत्यं च तुक् तोकं चात्मजः प्रजा ॥ ३९ ॥
उद्वहस्तनयः पोतो दारको नन्दनोऽर्भकः ।
स्तनन्धयोत्तानशयौ स्त्री चेद् दुहितरं विदुः ॥ ४० ॥
verse 0.1.1.38
page 0020

Tamil

வபுஸ் : உடல்,  உருவம்,  தோற்றம்,  சாரம்,  இயற்கை,  சுபாவம்,  காந்தி,  அழகு.

Mahabharata

English

Vapus = Śiva (1000 names^2).

पुराणम्

English

वपुस् १ / VAPUS I. A daughter of dakṣa. Dharmadeva married her. (viṣṇu purāṇa,  aṁśa 1,  Chapter 7).

वपुस् २ / VAPUS II. A celestial maid. She made a futile attempt to hinder the penance of the hermit durvāsas,  and by the curse of the hermit she had to take birth as the daughter of Kundhara by menakā in the next birth. (mārkaṇḍeya purāṇa,  1,  49,  56
 2,  41).

वाचस्पत्यम्

Sanskrit

 वपुस् न०
  उप्यन्ते देहान्तरभोगसाधनवीजीभूतानि कमाण्यत्रवप--उसि । १ शरीरे अमरः । २ प्रशस्ताकारे च मेदि० ।

Capeller

German

 व॑पुस् wundersam,  schön
 n.
  Wunder, 
Wunderscheinung,  Schönheit,  Gestalt, 
Natur,  Wesen,  Körper (adj. —° f.
  वपुषी).

Grassman

German

 vápus,  a.,  n.,  1〉 a.,  wunderbar,  erstaunlich,  seltsam
 2〉 a.,  wundervoll,  herrlich,  schön
 3〉 n.,  wundervolles,  schönes Aussehen (an Gestalt,  Glanz,  Farbe),  schöne Erscheinung,  oft mit darśatá (s. d.) verbunden,  oft mit dem Gen.
 namentlich 4〉 Dat. n.,  zu schönem Aussehen,  zum Schmucke.
-us 1〉 idám 〰 nivácanam ‥,  yád (dass) {401, 5}. — 2〉 sá (aśvínos ráthas) {490, 5} (me chadayat)
 agnís {639, 11}
 súar {604, 2}. — 3〉 {485, 8}
 {507, 1}
 {582, 14}
 {678, 13}
 {144, 3}
 asya (índrasya) {319, 6}
 {102, 2}
 yuvós (aśvínos) {340, 2}
 {183, 2}
 asya (agnés) {141, 2} (dvitī́yam,  tṛtī́yam)
 (marútām) {427, 3} (anyád).
-uṣe 4〉 {64, 4}
 {141, 1}
 {148, 1}
 {319, 9}
 {387, 9}
 {427, 3}
 yuvós {119, 5}
 vām {504, 6}.
-uṣas [Ab.] 1〉 〰 vápuṣṭaram [Page1214] {858, 3} — 2〉 〰 vápuṣṭaras {789, 1}.
-uṣas [G.] 3〉 ví rājasi {966, 4}.
-uṣi 3〉 ucathíe {666, 28}.
-uṣas [N. p.] 2〉 vām áśvās {118, 5}.
-ūṃṣi 3〉 {235, 8} (śukrā́)
 {252, 5}
 {273, 3}
 {289, 9}. _{289, 11} (nā́nā). _{289, 14} (pururū́pā)
 {291, 3}
 {319, 9} (purū́ṇi candrā́).
-urbhis 3〉 kṛṣṇébhis,  rúśadbhis {62, 8}.
-uṣām 3〉 (agnés) {303, 9}
 (devā́nām) {416, 1}.
-uṣṭaras 2〉 vájras índrasya {789, 1}.
-uṣṭaram 1〉 tád íd me chantsat vápuṣas 〰,  yád (dass) ‥ {858, 3}.
-úṣṭarā [du. mit abweichendem Ton] 2〉 daívyā hótārā {194, 7} (neben vidúṣṭarā).

Burnouf

French

 वपुस् वपुस् ou वपुष् n.
  (वप्
 sfx. उस्) corps
forme corporelle
 beauté physique.
वपुष n.
  mms.
वपुष्टमा f.
  (sup. de वपुस्) hibiscus mutabilis,  bot.
वपुष्मत् a. (sfx. मत्) corporel,  doué d'un corps
incarné dans une forme visible.
		 Beau,  bien fait.

Stchoupak

French

 वपुस्-
 nt. forme,  corps,  beauté (de forme,  de corps) 
 -(ष्)ई- a. f.
 
(femme) qui a (tel) corps (ifc.).
वपुः-प्रकर्ष- m.
  extrême beauté de forme,  de corps.
वपुर्-धर- a. qui a un corps,  un beau corps,  une belle forme.
°मल-समाचित- a. v. dont le corps est couvert de boue.

No entries for this word is found.

What is this? (Hidden Dictionary)

To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.

How to hide/unhide dictionary?

Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.